Yeterli su içmek sağlıktır

  Prof. Dr. Osman BEYAZOĞLU

Su bütün canlılar için hayati öneme sahip bir nesnedir. Yerkürenin %75’i denizler ve göllerle kaplıdır.  Karalarda da su bazı yerlerde daha fazla yer alırken, bazı yerlerde çok az bulunmakta,  örneğin çöl olarak tanımlanan alanlarda su ancak belli alanlarda bulunmaktadır.  Suyun bol olduğu, iklimin de uygun olduğu alanlarda biyolojik çeşitlilik de boldur.  Bir damla deniz, göl ya da ırmak suyunda yüzlerce mikroskobik canlı bulunmaktadır.

Su konusu bütün yönleri ile ela alınacak olursa, yüzlerce sayfa yazı yazılabilir.  Bu yazı ile sadece insanların günlük içmesi gereken su miktarı ela alınmıştır.

İnsan bünyesinin büyük bir kısmı su olup, bu oran yaşa bağlı olarak da değişmektedir. Ortalama olarak yeni doğanlarda %90, çocuklarda %70, yetişkin insanlarda %60 ve yaşlılarda da %50 oranlarında su bulunmaktadır.  Sağlıklı olmak için günlük içilen su ile bu oranların korunması gerekmektedir. Çünkü vücuttaki bütün fonksiyonlar su ortamında gerçekleşmekte, yeteri kadar su olmadığı zaman aksamalar meydana gelmektedir.  İnsanın günlük aktiviteleri esnasında başta idrar ve terleme olmak üzere çeşitli yollarla su kaybedilmektedir.  Kaybedilen suyun mutlaka içilen su ile karşılanması gerekmektedir.  Dünya sağlık örgütü vücutta su kaybını önlemek için kadınların günde en az 10 bardak ve erkeklerin 14 bardak su içmelerini önermektedir.

Bir insanın günlük tüketmesi gereken su miktarı o insanın kilosu orantılı olarak da değişmektedir.  Örneğin, 60 kilo ve 90 kilo olan iki insanın su ihtiyacı aynı değildir.  İnsanın her kilosu için 35 ml su tüketmesinin uygun olacağı hesaplanmaktadır (örneğin 70 kg bir insanın 2 litre 450 ml’dir. Uzmanlar genel olarak her insanın günde 2.5-3 litre su tüketmelerini önermektedir.

Yeteri kadar su tüketilmediği zaman ciltte kuruma daha çok meydana gelir.  Cilt esnekliğini kaybederek kırışmaya başlar.  Bu süreci yavaşlatmak için mutlaka su tüketimine dikkat etmek gerekir.

Su kilo kontrolünde de rol oynamaktadır.  Bir araştırmada orta yaşta ve yaşlı insanların yemekten önce 2 bardak su içenlerde 75-90 kalori daha az aldıkları gözlenmiştir.  12 hafta süren bir çalışmada, aynı besinleri tüketen, yeteri kadar su tüketenlerle tüketmeyenler ya da daha az su tüketenler karşılaştırılmış, netice de daha fazla su tüketenlerin diğer gruba göre %30 oranında kilo verdiği ortaya çıkmıştır.

Vücudun ihtiyacı olan suyun 3/4’ü içme yolu ile geriye kalanı da sıvı yiyeceklerle alınır.  Çay, kahve ve diğer içeceklerle su ihtiyacını karşılamak yeterli değildir. Aynı zamanda bu tip içecekler idrar söktürücü olduğundan vücuttan su kaybını artırmaktadır.

Vücuttan su eksilmesi baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı gibi sağlık problemleri ortaya çıkabilir.  İshal, aşırı terleme ve kusma gibi reaksiyonlarla fazla su kaybı olduğu zaman kaybolan su telafi edilmezse,  su kaybının ciddi boyutlara ulaşması halinde insan komaya bile girebilir. Bir insanın vücudundaki suyun %10’unu kaybetse hayatı tehlikeye girer ve %20’ini kaybederse ölümle sonuçlanır.

Yazın vücuttan özellikle terleme ile su kaybı daha fazla olduğundan yazın su ihtiyacı daha fazla olur.  Ayrıca her insanın su ihtiyacı aynı değildir.  Gün boyu tarlada veya inşaatta çalışanlar, ya da ağır spor yapanlar masa başında çalışanlarla aynı oranda su kaybetmezler. Bu yüzden ağır iş yapanların ve ağır spor yapanların daha çok su içmelerine ihtiyaç vardır.

Yapılan araştırmalar insanların %70’inin yeterli ve kaliteli su tüketmediklerinin göstermiştir.  Yine araştırmalar yeterli ve kaliteli su içmenin bazı kanser türlerine karşı koruyucu olduğunun ortaya koymuştur.

Günde yeteri kadar su tüketmenin faydaları ana başlıklar altında şu şekilde sıralanabilir:

• Çeşitli yollarla vücuda giren toksit maddelerin birikmesini önleyerek dışarı atılmasını sağlar, bu şekilde toksitlerin vücuttaki hasarı azaltılmış olur.
• Yeterli su tüketimi ellerde, ayaklarda ve diğer organlarda ödem oluşmasını engeller.
• Sindirim ve dolaşım sistemlerinin bilhassa böbreklerin çalışmasında etkilidir, yeterli su tüketilmediği zaman bu organlar zarar görür.
• Suyun yeterli olarak tüketildiğinde cilt daha düzgün, daha esnek,  parlak ve yumuşak ve nemli kalır.
• Eklemlerin kaygan olmasında rol oynar, yeteri kadar su tüketilmediğinde eklem rahatsızlıkları artar.
• Yeteri kadar su tüketilmesi böbreklerde taş oluşmasını önlediği gibi, dışkının katılaşmasını önleyerek kabızlık gibi rahatsızlıkları önler.
• Su tüketimi azaldığı zaman vücutta depolanan yağ miktarı artmaya başlar, bu yüzden yeteri kadar su tüketilmesi kilo almayı da önler.
• Kanın akışkanlığını sağlar, kanın %92’i sudur, bu oran düşerse kanın damarlarda akışkanlığı azalır, bu yüzden yeteri kadar su tüketilmesi önemlidir.
• Hücrelerin kendini yenilemesi, enzimlerin sentezi gibi metabolik olayların düzenli meydana gelmesi yeterli su tüketilmesi ile mümkün olur.
• Vücuda alınan besinlerin sindirimi, emilimi ve hücrelere taşınması, besin öğelerinin hücrelerde yakılması sonucu oluşan unsurların taşınmasını sağlar.
• Aynı zamanda içtiğimiz su ile birlikte insan vücudu için önemli fonksiyonlara sahip birçok element bünyeye alınmış olur.

Günlük yeteri kadar su tüketilmesinin yukarıda sıralandığı gibi birçok faydası bulunmaktadır.  Bu yüzden su içme ihmal edilmemeli ve günlük yeteri kadar tüketilmelidir. Bununla birlikte insanın ihtiyacından çok daha fazla su tüketilmesi de zararlıdır.  Başta sıvı elektrolit dengesini bozar,  kalp ve böbrek yetmezliği olanlarda fazla içilen su toksit etki yapabilir.

Sonuç

Bir insanın günde içtiği su miktarı kadar, içilen suyun temiz ve sağlıklı olması da önemlidir.  İçtiğimiz su ne kadar temiz, plastik kaplardaki su, evlerde kullanılan su arıtma cihazlarının suyunun durumu ve suyun asidik ve bazik olmasının insan sağlığına etkileri;  hepsi önemli ancak bunların tamamına yer verilirse, yazının uzun olacağı düşünülerek sadece günde tüketmemiz gereken su miktarı üzerinde durulmuştur.  Susamayı beklemeden su içmeyi alışkanlık haline getirmeliyiz.  Çoğu insan yeteri kadar su tüketilmesinin önemli olduğunu bilir ama ihmal eder.  Bazı insanlar işe dalınca, bir şeylerle meşgul olunca su içmek aklına gelmeyebilir.  Bu yüzden belli aralıklarla su içme alışkanlık haline getirilmeli ve bu alışkanlık çocuklara da aşılanmalıdır.

Suyun sağlık olduğunu unutmayalım, günlük tüketmemiz gereken suyu tüketmeye özen gösterelim.

Sağlıklı günler dilerim.