Türkleriŋ Anadolu’da İlk Adımları

Türkler Anadolu’ya sanıldığınıŋ aksine ilk kez M.S. 1071’de değil, M.S. 395’de gelmiştir. Anadolu’da ilk Türk izlerine özellikle Doğu Anadolu’da rastlamak mümkündür. Günümüze ulaşan Doğu Anadolu’da bulunan eşyalar, mezar kalıntılarında Hunlarıŋ kullandığı tamgalar görülmektedir ki bu tamgalar Orhun runik yazımızıŋ daha öŋceki formudur. Hunlar bu abacayı 2000 yıl öŋce bugünkü Macaristan’a taşırken, Basık ve Kursık Başbuğlar M.S. 395’de abacayı Anadolu’ya taşımıştır. Avrupa Hunlarınıŋ taşıdığı abaca 1850’lere kadar Macaristan’da kullanılmıştır (Bakıŋız: http://kok-turk.blogspot.com/2015/02/szekely-rovas-futhark-abacalarn.html). Macaristan’a taşınan bu abacanıŋ tamgaları evrimleşirken, Orta Asya’da kullanılmaya devam éden ve 840’lara kadar kullanılan Göktürk abacasınıŋ tamgalarından kısmen farklılaşsa da, Göktürkçe gibi sağdan sola yazılmaya devam étmiş; Göktürkler sözcük ayracı olarak iki nokta üst üste kullanırken Macaristan’da dört nokta üst üste kullanılmıştır. Yani Avrupa Hunlarınıŋ Macaristan’a taşıdığı abacanıŋ kökeni, Basık ve Kursık Başbuğlarıŋ Anadolu’ya taşıdığı abacanıŋ kökeni ve Orhun abacasınıŋ kökeni aynı ve atalarımız olan İskitler’den gelmektedir. Aşağıda Türkleriŋ Anadolu seferleriniŋ bir kronolojisini bulacaksıŋız:

M. S. 395 – Anadolu’ya ilk olarak giren Türkler Batı Hunları’dır. Bunlar Türkistan’dan göç édip batıya doğru ilerleyerek, hareketli ve çevik askerleri sayesinde Karadeŋiz’iŋ kuzeyindeki Alan, Ostrogot ve Vizigotları kolaylıkla yenerek dağılmalarını sağlayıp, Avrupa Hun Devleti’ni kurdular. Avrupa Hunları, Tuna nehrini geçerek Batı Roma ve Bizans topraklarını ele geçirmeye başladılar (378). Avrupa Hunları, Roma İmparatoru I. Theodosios’un ölümünden soŋra seferlerini daha da hızlandırarak Balkanlar üzerinden Trakya’ya yürüdüler. Avrupa Hunlarınıŋ doğu bölümü ise Kafkas dağlarını aşarak Anadolu’yu istilâya başladılar (395). Kafkaslar üzerinden Anadolu’ya yapılan seferleri Batı Hunlarının doğu kuvvet kumandanları Kursık ve Basık adındaki iki başbuğ yönlendiriyordu (398). Romalıları olduğu kadar Sâsânî İmparatorluğunu da telaşa düşüren bu akında Avrupa Hun süvarileri, Erzurum üzerinden Karasu ve Fırat havzalarını geçerek Melitene’ye (Malatya) ulaştılar. Kilikkia’yı da (Çukurova) istilâ eden bu askeri birlikler, Edessa (Urfa) ve Antakya kalelerini kuşattılarsa da almayı başaramadılar. Buradan Suriye’ye inerek sahildeki Sayda ve Tyros’u (Sur) şehirlerine baskın yaparak bölge halkına oldukça korkulu günler yaşattılar. Oradan da Kudüs’e yöneldiler. Çok süratli cereyan éden bu akınlarıŋ neticesinde Suriye taraflarında fazla kalmayan Avrupa Hunları soŋbahara doğru, kuzeye çark ederek Orta Anadolu’ya, Kappadokia-Galatia (Kayseri-Ankara ve havalisi)’ya ulaştılar ve oradan Azerbaycan-Bakü yolu ile kuzeye, merkezlerine döndüler. Bu akın, Türkler’iŋ Anadolu’da, tarihî kayıtlarda sabit ilk görünüşleridir. 398’de daha küçük çapta tekrarlanan bu akınlar karşısında Doğu Roma’nıŋ genç imparatoru Arkadios hiçbir ciddi tedbir alamamıştır. Ne var ki Hunlarıŋ Anadolu’da yérleşmeye dönük bir teşebbüsleri olmadı. Edassa (Urfa) Piskoposu Efraim, Avrupa Hunları’nıŋ Anadolu seferlerini “Onlar Ye’cüc ve Me’cüc süvarileridir. Atları ile fırtına gibi uçarlar. Onlara hiç kimse karşı koyamaz” diye özetlemiştir (Kafesoğlu, 1976, s. 700 -701; Aynı mlf. 1977, s. 53; Sevim, 2000,s. 33 – 34; Kafalı, 2002, s. 177; Yıldız, 2000, s. 71 – 75).