Okinawa diyeti

Prof. Dr. Osman Beyazoğlu

Okinawa diyeti, Japonya’nın güneyinde yer alan Okinawa adasında yaşayan insanların beslenmeleri esas alınarak oluşturulmuş bir diyettir.  Adada oturan insanların sağlıklı oldukları ve uzun yaşadıkları görülerek konunun uzmanları tarafından araştırılmıştır.  Bu insanların beslenmeleri ve yaşayışları incelendikten sonra, beslenmelerini esas alan Okinawa diyeti olarak tanımlanan bir beslenme şekli ortaya çıkmıştır.

Japonya’da insanların beslenmeleri dünyanın başka ülkelerine göre farklı ve genellikle insanlar sağlıklı ve uzun ömürlüdür.  Ancak Japonya’nın bir adası olan Okinawa dünyada en uzun yaşayan insanların çoğunlukta olduğu bir yerdir.  Bu adada yaşayanlar Japonya’nın diğer yerlerinde yaşayanlardan daha farklı yaşayış ve beslenme tarzına sahiptirler.  Uzmanlara göre,  bu insanların sağlıklı ve uzun süre hayatta kalmaları beslenmeleri,  yani diyet biçimlerine bağlı olabilir.  Okinawa adasında 100 yaşını aşan insanların sayısı az değildir,  ada sakinlerinin 100 yaşına geldiklerinde bile bir köşeye çekilip oturmadıkları halâ aktif olarak çalıştıkları bilinmektedir.

Sağlıklı uzun ömürlü olmada beslenmenin payı büyüktür, bunun yanında genetik özellikler çevresel faktörler de rol oynamaktadır.  Okinawa’da yaşayan insanların uzun ömürlü olmaları genetik, çevresel ve insanların yaşayış tarzı gibi etkenlerle açıklanabilir.  Bu adadan başka ülkelere gidenlerin hayat sürelerinin kısaldığı ve sağlıklarının bozulduğu,  ancak adaya sonradan gelip yerleşen Çinlilerin ömürlerinin uzadığı tespit edilmiştir.  Bu da insanların sağlıklı ve uzun ömürlü olmasında birçok faktörün etkili olduğunu göstermektedir.

Yapılan çalışmalar adı geçen adada yaşayan insanlarda kanser ve kalp hastalıklarına nadiren rastlandığını ve çok yaşlı insanların bile sağlıklı olduklarını ortaya çıkarmıştır.

Okinawa adası,  hava kirliliği yaratacak sanayi tesisinin bulunmadığı,  yoğun trafiğin olmadığı, havası temiz ve sakin bir yerleşim yeridir. Adada çeşitli sebzeler ve meyveler yetişmekte, insanlar bunlara taze olarak ulaşabilmektedir.

Okinawa’lıların beslenme ve yaşayış biçimleri

Okinawa diyeti genel olarak sebzeler, baklagiller ve soyadan oluşmaktadır. Deniz yosunu da her gün yenen yiyecekler arasındadır.  İnsanlar büyük oranda bunlarla beslenmektedir.  Tükettikleri besinlerin yağ oranları düşük ve lif bakımından zengindir.

Sarı yeşil sebzeler, tatlı patates, soya ve soya ürünleri, diğer baklagiller bu sebze ağırlıklı diyetin temel unsurlarıdır.  Tam tahıllar ve meyveler ikinci derecede önemli besinleridir. Pirinç, Okinawa diyetinde diğer Japon şehirlerine göre çok az yer almaktadır.

Okinawa halkı genel olarak sarı, turuncu ve yeşil sebzeleri tüketmekte, mümkün mertebe hayvansal gıdalardan uzak durmaktadırlar.  Deniz yosunu dışında diğer deniz ürünleri ve tahıllar beslenmelerinde yer almamaktadır.  Mor tatlı patates bu insanların vazgeçil besinleridir.

Okinawa’lıların başka bir özelliği de az yemek yemeleri, yemeği çok yavaş yemeleri ve yemekten yarı aç kalkmalarıdır. Yemeği yavaş yeme doyma hissi yarattığı için kişinin daha az yemek yemesinde rol oynamaktadır.

Yağsız et, süt ve süt ürünleri ile yumurtanın diyetteki yeri oldukça sınırlıdır. Balık dahil olmak üzere hayvansal ürünlerin diyetteki ağırlığı %10’u geçmemektedir.

Ada sakinlerinin en çok tükettikleri mor tatlı patates (sarı ve turuncuları da mevcut), lahana, brokoli, havuç, yeşil soya fasulyesi ve dulavrat otu kökü sebzeler ile deniz yosunudur.

Japonya’nın genelinde pirinç çok tüketilmesine rağmen, Okinawa’lıların beslenmelerinde pirinç yer almamaktadır.

Kuru baklagillerden mercimek, soya ve soya ürünleri daha çok tüketilmekte ve soya bu diyette önemli bir yere sahiptir.

Okinawa diyetinde et ve deniz ürünleri sınırlı, haftada bir, nadiren birden fazla ve küçük porsiyonlarla yenmektedir. Okinawa diyetinde süt ürünleri ve tahıllar hiç yer yoktur. Halkın günlük aldığı kalori 1200 civarındadır.

Sonuç

Okinawa diyeti bitkisel ağırlıklı beslenmeyi esas aldığı için Akdeniz diyeti ile benzerlikler mevcuttur, ancak bu adaya göre şekillenmiş olduğundan,  Akdeniz diyetine göre farklılıklara sahip ve  uygulanmasının da daha zor olduğu söylenebilir. Okinawa’da yaşayan insanların renkli sebze ve meyveleri yemeleri, aynı zaman da deniz yosunlarını çok tüketmeleri onların sağlıklı olmasında ve uzun süre hayatta kalmalarında avantaj sağlamaktadır.  Tükettikleri besinlerle antioksidanlar, mineral ve vitaminler, lifler, çeşitli fitokimyasallar ve omega-3 gibi bileşikler bol olarak insanların bünyesine girmektedir.  Bunlar insanların hastalıklara karşı korunmasında en önemli etken olabilir.  Bunun yanında Okinawa’da yaşayanların taze ve doğal olan bitkisel besinlere kolaylıkla ulaşabilmeleri, az yemeleri yavaş yemek yemeleri, hareketli olmaları, adanın havasının temiz olması da bu insanların uzun sağlıklı yaşamalarında diğer etkenler olabilir.  Okinawa diyeti veya Okinawa tarzı beslenme bize bitkisel ağırlıklı beslenmenin daha sağlıklı olduğunu göstermektedir.  Saygılarımla.