Kırgızistan’da devlet memurlarının Kırgız Türkçesi bilmesi yeni kanunla zorunlu hale gelecek

Kırgızistan’da devlet memurlarına Kırgız Türkçesi bilme zorunluluğu getirilmesiyle ilgili yasa Cogorku Keneş’e sunuldu. Önerilen yeni yasa gereği Kırgızistan’daki tüm devlet memurlarının Kırgız Türkçesi (Kırgızca) konuşması zorunlu hale gelecek.  

Bişkek yönetimi, ülkede devlet memurlarına Kırgız dilini bilme zorunluluğu getirecek yasayı yürürlüğe koymaya hazırlanıyor. “Kırgız Cumhuriyeti’nin Devlet Dili Üzerine” maddesi üzerindeki değişiklik kamuoyuyla paylaşıldı. Yasa tasarısı, Devlet Dil ve Dil Politikası Milli Komisyonu tarafından bugün parlamentoya sunuldu. Tasarı şimdi Cogorku Keñeş (Parlamento) tarafından değerlendirilecek.

Kırgız hükumeti tarafından başlatılan yasanın yeni versiyonu, Kırgız dilinin statüsünü ülkede yükseltecek. Mevcut anayasada, sadece cumhurbaşkanı, meclis başkanı, başbakan, Yüksek Mahkeme başkanı ve Anayasa Dairesi başkanının bilmesi zorunluydu.

KIRGIZİSTAN’DA DEVLET MEMURLARINA KIRGIZCA BİLME ZORUNLULUĞU GELİYOR: YENİ YASANIN ÖNGÖRDÜĞÜ DEĞİŞİKLİKLER NELER?

Önerilen tasarıya göre, “Devlet dilini bilme yükümlülükleri” bölümünün 32. maddesine göre, aşağıda adı geçen devlet memurları Kırgız Türkçesini bilmek ve resmi görevlerini yerine getirmekle yükümlü:

• Tüm devlet ve belediye çalışanları,
• Cogorku Keñeş (Parlamento) milletvekilleri, yerel yönetim milletvekilleri,
• Merkez Bankası çalışanları,
• İçişleri Bakanlığı ve diğer kolluk kuvvetlerinin memurları ve yönetim kadrosu,
• İçişleri Bakanlığı ve özel rütbelerin atandığı diğer kolluk kuvvetlerinin bileşimi,
• Savcılar,
• Avukatlar,
• Noterler,
• Mülkiyetine bakılmaksızın tüm eğitim kurumlarının başkanları,
• Eğitim kurumlarının ve/veya bilim kurumlarının bilimsel, pedagojik ve bilimsel kadrosu,
• Devlet ve belediye sağlık kurumlarının sağlık personelleri,
• Devlet ve belediye mülkiyetindeki işletmelerin, kurum ve kuruluşların çalışanları

Ayrıca resmi devlet dilinin kullanıldığı her alanda Kırgız Türkçesi imla, üslup ve gramer kuralları uygulanacak. Kırgız edebi dilinin alfabesi ile doğru telaffuz (ortoepi) ve imla kuralları Cogorku Keñeş tarafından onaylanacak. “Devlet Dili Hakkında Kanunu” yeni versiyonunun 4. maddesinde, devlet dilinin zorunlu kullanım alanları tanımlanıyor. Buna göre, tüm kurum ve kuruluşlar, mülkiyeti ne olursa olsun, Kırgız Türkçesinde faaliyet göstermekle yükümlü:

• Kamu makamlarının, yerel yönetimlerin, işletmelerin, her türlü mülkiyetteki kurum ve kuruluşların faaliyetlerinde,
• Seçim ve referandumların hazırlanması ve yürütülmesi sürecinde,
• Mahkeme işlemlerinde, Silahlı Kuvvetlerde, kolluk kuvvetlerinde,
• Uluslararası anlaşmaların akdedilmesinde,
• Normatif yasal işlemlerde, büro işlerinde ve belge işlemlerinde,
• Devlet yetkilileri, diğer devlet organları, yerel yönetim organları, her türlü mülkiyete sahip kuruluşların adlarında,
• Coğrafi adlarda ve toponimlerin (yer su) adlarında,
• Ticari isim, markalar ve hizmet markalarında,
• Noter ofislerinde ve devlet sertifikalarının ve formlarının tescilinde,
• Eğitim, bilim, kültür, televizyon ve radyo yayıncılığı, kitap yayıncılığı, bilgisayar programlarının ve web sitelerinin kullanıcı ara yüzleri, halka açık etkinlikler, reklamcılık, ulaşım vs.,
• Tüketici hizmetlerinde ve diğer tüm sosyal alanlarda,
• Kanunla tanımlanan diğer alanlarda…

Ayrıca yasa, televizyon ve radyo yayınlarının en az yüzde yetmişinin devlet dilinde olmasını şart koşuyor. Ayrıca yayın disiplini, “Televizyon ve Radyo Yayıncılığı Hakkında Kanun” ile belirleniyor.

#Kırgız Türkçesi    #Kırgızistan  #Devlet dili    #Kırgızca