İSTİSMAR EDİLEN ÇOCUKLAR

Gamze Sırmalı KARABULUT

Psikolog

Konuşamadığı için istismar edilen ‘çocuklar’, konuşur diye öldürülen ‘çocuklar’, söz hakkı verilmediği için evlendirilen ‘çocuklar’, çocukken anne olan ‘çocuklar’, aile içinde şiddet gören ‘çocuklar’, ailesi tarafından satılan ‘çocuklar’, para için dilendirilen ‘çocuklar’, büyüklerin bilinmez savaşlarında; vurulan, işkence gören, kaçarken ölen ‘Çocuklar’…

Çocuk olmanın, çocukça yaşamanın dili, dini, ırkı olmazken ve sadece savunmasız diye ihmal ve istismara maruz kalan mağdur çocuklar.  Hepsinin ortak paydası ‘masum çocuklar’…

2 Eylül 1990 tarihinde yürürlüğe giren Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne göre; “18 yaşın altındaki her insan çocuk sayılır”.

Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre çocuk ihmali ve istismarı; 18 yaşın altındaki çocukların sağlığını, sağ kalımını, gelişimini veya ilişkilerdeki güven duygusunu olumsuz yönde etkileyen fiziksel/duygusal/cinsel istismar, ihmal ve diğer sömürü türleriyle sonuçlanan kötü davranışlardır. Çocuklar kolayca güven duydukları, korkutulabildikleri ve kandırılabildikleri için istismara açıktır. İstismar yaşayan çocuklar sık sık yeniden istismar edilecekleri ve ebeveynlerinin terk edeceği duygusunu yaşar. Çocuklar suçluluk ve korku nedeniyle tekrar tekrar istismara maruz kalabilir.

İstismar Türleri

Çocuk istismarı; fiziksel, cinsel, duygusal ve ihmal olarak 4 temel grupta incelenmektedir. Fiziksel istismar; en sık görülen istismar şeklidir ve çocuğun bakım veren tarafından sağlığına zarar verecek şekilde fiziksel hasara uğraması veya yaralanması olarak tanımlanabilir.

Duygusal istismar gündelik yaşamda en sık rastlanan istismar tiplerinden biridir. Çocuğa bağırma, reddetme, küfretme, yaşının üstünde beklentide bulunma, korkutma, duygusal beklentilerini karşılamama, aşırı baskı ve otorite kurma, aşırı koruma duygusal istismar türleridir.

İhmal istismar; çocuğa bakmakla yükümlü kişinin bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi, beslenme, giyim, tıbbi, sosyal ve duygusal gereksinimler ya da yaşam koşulları için gerekli ilgiyi göstermeme gibi, çocuğu fiziksel ya da duygusal yönden ihmal etmesi şeklinde tanımlanır.

Cinsel istismar; çocuğa bir başkası tarafından uygulanan cinsel haz amacıyla yapılan her türlü eylem cinsel istismar olarak tanımlanır. Ensest, tecavüz, çocuğu pornografi ve fuhuş malzemesi yapmaktan; teşhircilik, cinselliği kışkırtan konuşmalar, cinsel ilişki ya da pornografik film seyrettirme vb. eylemler cinsel istismar yelpazesi içindedir. Dünyada her yıl 15 yaş altında 31 Bin  çocuğun istismar sonucu öldürüldüğü bilinmekte. Ancak ülkemizde UNİCEF tarafından 2010 yılında  çocuk istismarı ve aile içi şiddet konulu araştırma yapılmış, 7-18 yaş grubu çocuklarda duygusal istismarın 51, fiziksel istismarın 43, cinsel istismarın 3 oranında görüldüğü saptanmıştır. Ancak bu durumda cinsel istismara uğrayanların çoğunlukla bunu bildirmemesi göz önünde bulundurulduğunda cinsel istismara uğrayanların oranlarının daha fazla olduğu düşünülmektedir.
Önceki yıllarda üstü devamlı kapatılan, toplumsal baskıya kurban edilen çocuk istismar vakaları günümüzde yapılan çalışmalar ışığında kısmen de olsa gün yüzüne çıkarılarak insanların bu konudaki  duyarlılığını artırmıştır. Artan farkındalık düzeyine rağmen çözüm yolları tam olarak istenen düzeye gelememiştir.