2020 Eylül ayında Doğu Türkistan’da neler oldu?
Uygur Araştırma Enstitüsü 2020 Doğu Türkistan raporunu yayımladı. Raporda Doğu Türkistan’daki uygulamaların yanı sıra dünyada da Doğu Türkistan’la ilgili meydana gelen gelişmeler hakkında döküm veriliyor. Raporu bölümler hâlinde yayımlıyoruz.
Muhammed Ali
İngiltere’de kamu mahkemesi Uygur Türklerine karşı ‘soykırım’ iddialarını inceleyecek
2020-09-03
İngiltere’de kamu mahkemesi, Dünya Uygur Kongresini temsil eden bir insan hakları avukatının Çin’in Uygur Türklerine uyguladığı hak ihlallerinin “soykırım” olup olmadığının soruşturulması talebini kabul etti.
Associated Press’in (AP) haberine göre, Dünya Uygur Kongresi, daha önce eski Yugoslavya Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic’in Bosna savaşı nedeniyle yargılanmasına da öncülük eden ve Uluslararası Ceza Mahkemesinde avukatlık yapan Geoffrey Nice’den Uygur halkına yönelik “devam eden vahşet ve olası soykırımı” araştırmasını istedi.
Bu çerçevede Nice’nin yaptığı başvuruyu kabul eden Londra kamu mahkemesinde duruşmaların gelecek yılın ilk aylarında başlaması bekleniyor.
Çin, Uygurların nüfusu hakkında rapor yayımladı
2020-09-03
Yurt dışındaki Uygurlar ve Adriaz Zenz gibi araştırmacıların, Çin’in Uygur kadınları zorla kısırlaştırarak ve kürtaja zorlayarak Uygur nüfusunu azaltmaya çalışıyor tespitlerine cevaben Çin “Sincan nüfusunun yurt dışı spekülasyonları üzerine araştırma raporu” adında bir rapor yayımladı.
Çin hükümetinin raporu, 2018’de Uygur nüfusunda 2017’ye göre 120.000 daha az doğumla önemli bir düşüşe dikkat çekiyor. Sebebini ise Çin “Doğum kontrolü siyasetinin daha iyi uygulanması ve düşüncelerinin değişmesi” olarak açıkladı.
Çin’i protesto etmek isteyen 15 Uygur Türk’ü Ankara’ya alınmadı
2020-09-07
Çin tarafından akrabaları toplama kampına alınan 15 Uygur Türkü İstanbul’dan Ankara’ya gelerek Ulus meydanında protesto yapacaktı. Ancak, polislerin engel olmasıyla Ankara’nın kapısından alınmadı, polis arabasıyla İstanbul’a gönderildi.
Disney’in yeni filmi “Mulan” büyük tepkilere maruz kaldı
2020-09-07
BBC, Disney’in, eski Çin efsanesini anlatan “Mulan” filminin çekimi sırasında kendisine yardım eden Doğu Türkistan’ın Turfan bölgesindeki karakola teşekkür ettiğini yazmıştı. En az 14 toplama kampının bulunduğu ve Uygur Türklerini tutuklama, öldürme işlerinde çok etkili rol oynayan Çin polis teşkilatına teşekkür etmesi yüzünden film büyük tepkilere maruz kaldı. Netfilx’in bu iddialı filmine uluslararası boykot kampanyası düzenlendi.
Macron, Uygur Türklerine yönelik baskıları kınadı
2020-09-07
Fransız basınında yer alan haberlere göre Macron, milletvekili Aurelien Tache’nin kendisine yazdığı mektuba yanıt vererek Uygur Türklerine yönelik muameleler ve baskıların kabul edilmez olduğunu ve bunları sert şekilde kınadığını belirtti.
İngiliz İşçi Partisi Milletvekili McDonagh, Çin’in Uygurlara baskısını ‘soykırım’ olarak niteledi
2020-09-09
İngiltere’de İşçi Partisi Milletvekili Siobhain McDonagh, Çin’in Uygurlara yönelik uygulamalarını “soykırım” olarak nitelerken, Başbakan Boris Johnson da ülkesinin endişelerini Birleşmiş Milletler (BM) ve G20 gibi platformlarda her fırsatta dile getireceklerini belirtti.
Uluslararası Teşkilatlar Koalisyonu, BM’ye Çin’in insan hakları ihlallerini çözme çağrısında bulundu
2020-09-09
321 sivil toplum örgütü küresel bir koalisyon oluşturdu ve Birleşmiş Milletler’e ortak bir mektup sunarak örgütü Çin’deki insan hakları ihlallerini ele almak için derhal bağımsız bir uluslararası mekanizma kurulması çağrısı yaptı. Bu STK’lar, 60’tan fazla ülkede faaliyet gösteren kuruluşlardır.
H&M, “zorunlu çalıştırma” nedeniyle Doğu Türkistan’dan pamuk almayı durdurdu
2020-09-17
İsveç merkezli giyim firması H&M, etnik azınlıkların “zorunlu çalıştırılması” nedeniyle Doğu Türkistan’dan pamuk tedarik etmeyeceğini duyurdu. İsveç haber ajansı TT’nin haberine göre, Çin’in Uygur Türklerine yönelik baskılar ve zorunlu çalıştırmalar suçlamalarının artması nedeniyle H&M, Çinli iplik üreticisi Huafu Fashion ile sözleşmelerini iptal etti.
Çin Devlet Konseyi Enformasyon Ofisi “Sincan’ın Çalışma ve İstihdam Garantisi” başlıklı bir Beyaz Kitap yayımladı
2020-09-17
17 Eylül Çin Devlet Konseyi Enformasyon Ofisi “Sincan’ın Çalışma ve İstihdam Garantisi” başlıklı bir Beyaz Kitap yayımladı.
Beyaz Kitap’ta şöyle diyor: “Sincan, istihdam eğitimini artırmaya ve aktif olarak istihdam fırsatlarını genişletmeye devam etti. “2014’ten 2019’a kadar, Sincan’da ortalama 1,3 milyon işçi her yıl ‘mesleki eğitime’ katıldı ve kırsaldaki fazla işgücü, yılda ortalama 2,763 milyondan fazla insanı (kez) diğer bölgelere gönderilip işe alındı.”
Yurt Dışındaki Uygurlar ve diğer araştırmacılar “Çin böylece, toplama kampındakilerin sayısını söylemiş oldu” iddiasında bulundu. Eğer Çin’in verdiği rakamlarla hesaplarsak yaklaşık 8 Milyon Doğu Türkistanlı kampa alınmış olur.
ABD Temsilciler Meclisi Çin’e karşı ‘Uygur Zorunlu İşçiliği Engelleme Tasarısı’nı onayladı
2020-09-22
ABD Temsilciler Meclisi, Çin’in Doğu Türkistan’da zorla çalıştırma ile ürettiği ürünlerin ABD’ye ithalatın yasaklanmasını ve işçi kaçakçılığına karışan bireylere yaptırım uygulanmasını öngören bir tasarı geçirdi.
Temsilciler Meclisi Genel Kurulunda oylamaya sunulan “Uygur Zorunlu İşçiliği Engelleme Tasarısı” başlıklı karar tasarısı 3’e karşı 406 “Evet” oyuyla onaylandı.
Yurt Dışındaki Uygurlar ve diğer araştırmacılar “Çin böylece, toplama kampındakilerin sayısını söylemiş oldu” iddiasında bulundu. Eğer Çin’in verdiği rakamlarla hesaplarsak yaklaşık 8 Milyon Doğu Türkistanlı kampa alınmış olur.
ABD Temsilciler Meclisi Çin’e karşı ‘Uygur Zorunlu İşçiliği Engelleme Tasarısı’nı onayladı
2020-09-22
ABD Temsilciler Meclisi, Çin’in Doğu Türkistan’da zorla çalıştırma ile ürettiği ürünlerin ABD’ye ithalatın yasaklanmasını ve işçi kaçakçılığına karışan bireylere yaptırım uygulanmasını öngören bir tasarı geçirdi.
Temsilciler Meclisi Genel Kurulunda oylamaya sunulan “Uygur Zorunlu İşçiliği Engelleme Tasarısı” başlıklı karar tasarısı 3’e karşı 406 “Evet” oyuyla onaylandı.
Yerel resmi ve sivil kaynaklardan edinilen bilgilerle uydu fotoğrafları üzerinden yapılan incelemeler sonucu 2017’den bu yana, bölgedeki kutsal mekanların yaklaşık üçte birine denk gelen yaklaşık 16 bin yapının yıkıldığı, kutsal alanların da silindiği kaydedildi.
Uygur aktivist Abdulreşit BM’de konuştu: Halkıma karşı işlenen bir soykırım var
2020-09-25
BM İnsan Hakları Konseyinin 45. oturumunda konuşan Uygur aktivist ve insan hakları savunucusu Abdulreşit, “Halkıma karşı işlenen bir soykırım var. Ailem bir Çin toplama kampında rehin tutuluyor.” dedi
Fransa Dışişleri Bakanlığı: Uygurlar konusunda Çin’e baskı yapmaya devam edeceğiz
2020-09-25
Fransa Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Agnes Von Der Muhll düzenlediği basın toplantısında şunları söyledi “Xin Jiang’daki gözaltı merkezlerinin kapatılması çağrısında bulunuyoruz ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet’in gözetiminde, araştırmak ve gerçek, tarafsız bir şekilde rapor etmek için bağımsız gözlemcilerden oluşan uluslararası bir komisyon göndermeyi öneriyoruz.”
Fransa Cumhurbaşkanı Macron da birkaç gün önce Uygur meselesindeki endişelerini ortaya koyarak BM komisyonun bölgeye girmesine izin verilmesini istemişti.
Çin Devlet Başkanı Xi “Sincan Politikası doğrudur”
2020-09-26
Çin Devlet Başkani Xi, Pekin’de yapılan “Sincan Çalışma Forumu” oturumunda konuşarak “Gerçekler şunu gösteriyor ki partimizin Sincan siyaseti çok doğrudur, biz bunu devam edeceğiz.” dedi. Xi’nin bu konuşmaları uluslararası medyada büyük tepki yarattı. Bir çok medya ve kişi Xi’nin konuşmasından dolayı Çin’i eleştirdi.
AK Parti Sözcüsü Çelik: Uygur Türklerinin durumundan son derece rahatsızız
2020-09-29
AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik açıklamasında Uygur Türkleri hakkında şunları söyledi “Çin’in 2017 yılında yürürlüğe koyduğu Aşırılıkla Mücadele Yönetmeliği, Uygur Türkleri ve Müslüman azınlıklara dönük son derece olumsuz uygulamalara sahip. Keyfi sorgulamalar, tutuklamalar, dini özgürlüklerin kısıtlanması, zorunlu Çince öğretimi, 1 milyondan fazla Uygur Türk’ünün eğitim kamplarında alıkonulması, Uygur ailelerinin Han kökenli Çinlilerle aynı çatı altında yaşamaya zorlanmaları gibi gündem konuları herkes tarafından takip ediliyor. Birlemiş Milletler’in ve birçok kurumun ırk ayrımcılığının ortadan kaldırılması yönündeki raporları bu konuda son derece kaygı duymamızı gerektiren bir takım tespitlere sahip.”
Ünlü sanatçı Ablikim Kelkün 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı
2020-09-30
Doğu Türkistanlı ünlü Sanatçı Ablikim Kelkün’ün 2019 yılının sonunda 18 sene hapis cezasına çarptırıldığı öğrenildi. Sanatçının “Kardeşler” şarkısı bölücülüğe, “ Assalamu Alaykum” şarkısı dini aşırılığa delil olarak kullanılmış. Artuş doğumlu sanatçı 2017 yılında Türkiye’den döndüğünde pasaportuna el konulmuş ve toplama kampına götürülmüştü. Bir müddet sonra bırakılmış ve 2018 yılında tekrar tutuklanmıştı.
ABD Temsilciler Meclisi ABD şirketlerinin Doğu Türkistan kaynaklı malzemelerine açıklık getirmek zorunluğuyla ilgili yasa tasarısını onayladı
2020-09-30
ABD Temsilciler Meclisi, ABD’de şirketlerin Doğu Türkistan ile ticari bağlantılarını, Doğu Türkistan’daki zorla çalıştırma konusundaki endişeler nedeniyle açıklık getirmesini gerektiren yasayı onayladı. ABD şirketleri Doğu Türkistan’dan getirten malzemeleri hakkında bilgi vermek zorunda olacak ve böylece bu malzemelerin Uygurları zorunlu çalıştıran fabrikalardan getirilip getirilmediği tespit edilecek.
Kaynak: https://millidusunce.com/misak/2020-eylul-ayinda-dogu-turkistanda-neler-oldu/