1 TEMMUZ KABOTAJ VE DENİZCİLİK BAYRAMI
1 TEMMUZ KABOTAJ VE DENİZCİLİK BAYRAMI
Kabotaj Nedir?
Kabotaj kelime anlamı olarak denizcilik ile alakalı bir kavramdır.
Bir devletin, kendi limanları arasında deniz ticareti konusunda tanıdığı ayrıcalığa kabotaj adı verilir. Bu ayrıcalıktan yalnızca kendi yurttaşlarının yararlanması, millî ekonomiye önemli bir katkı sağlayacağından, devletler yabancı bandıralı gemilere kabotaj yasağı koyma yoluna gitmişlerdir.
Bazı uluslararası sözleşmelerde de kabotaj yasağı koyma yetkisine ilişkin hükümler yer alır.
Kabotaj ve Denizcilik Bayramı
Gemi işletmeciliğine destek olmak, kabotaj hakkının elde edilişini kutlamak için her yıl 1 Temmuz tarihinde Denizcilik ve Kabotaj Bayramı kutlanıyor. Peki, Denizcilik ve Kabotaj Bayramı nedir? Kökü nereye dayanmaktır? İşte detaylar…
Osmanlı Devleti’nin kapitülasyonlar çerçevesinde yabancı ülke gemilerine tanıdığı kabotaj ayrıcalığı, imtiyazlar Lozan Barış Antlaşması’yla 1923 yılında kaldırıldı.
Takiben TBMM de, 20 Nisan 1926 Tarihinde kabul edilen Kabotaj Kanunu, 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe girmiş ve bu Kanun;
“Türkiye Limanları ve sahilleri arasında yük ve yolcu taşınması ile kılavuzluk ve römorkaj hizmetleri, Türk Vatandaşları ve Türk Bayrağı taşıyan gemilerce yapılır”
hükmünü getirerek daha önceden yabancılara açık olan bu faaliyetleri bundan böyle sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yapabileceğini belirtmiştir.
Bu kanunla; akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk yurttaşlarına verildi.
Ayrıca; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtildi. Yabancı gemilerin yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları arasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.
1 Temmuz 1926 günü, Türk Denizlerinde 391 yıldan beri yabancılara verilmiş kapitülasyonların sona erdirildiği gündür. Bugünden sonra yurdumuzda deniz taşımacılığı yalnızca TÜRK bayraklı gemiler ve TÜRK insanıyla yapılmaya başlanmıştır.
Kabotaj Yasası ile amaçlanan TÜRK Denizciliğinin gelişmesidir. Daha önceden kapitülasyonlarla yabancılara verilen haklar böylelikle denizde kendi vatandaşlarımız adına geri alınmaktadır.
Bu nedenle her yıl 1 Temmuz gününü Ülkemizde “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutlanmaktadır.
Kabotaj Bayramında Neler Yapılır?
Her yıl 1 Temmuz’da kutlanan Denizcilik ve Kabotaj Bayramında, denizciliği ve gemi işletmeciliğini ön plana çıkaran bilgi verici ve eğlenceli etkinliklerle kutlanmaktadır.
Kabotaj Bayramı dolayısıyla, Türk denizciliğinin yabancıların sultasından kurtulması gündeme getirilir ve denizciliğin ülke ekonomisindeki yeri ele alınır dile getirilir.
Ancak, Kabotaj Kanunu ile kazandığımız avantajı, denizcilik sektörümüzün her alanında layıkıyla kullandığımızı söylemek de ne yazık ki mümkün değildir.
Gerek yük taşımacılığında gerekse yolcu taşımacılığında deniz yollarını gerektiği gibi kullanamadık ve kullanamıyoruz.
Bugün geldiğimiz noktada, şehir hatları vapurlarından (onlarda yandaşa peşkeş çekme anlayışıyla yapılan “özelleştirme” uygulamaları ile belirli kişilerin eline geçmiş durumda) başka Türk bayrağı taşıyan ticari teknelerimiz oldukça azalmış ve Türk Bayraklı gemilerde, yabancı gemi adamları çalışmaya başlamıştır.
Ayrıca bilhassa lüks tekneler ve yatlarla ticari gemilerde tamamen ekonomik çıkar kaygısı ve amacıyla yabancı bayrak çekme çok yaygın olarak kullanılmaktadır.
Halbuki, 8300 km’yi aşan sahil şeridi ve üç yanının denizlerle çevrili olması açısından ülkemiz, en ekonomik ve en çevre dostu taşımacılık türü olan deniz taşımacılığından yararlanmak için her türlü imkana sahiptir. (Gerçi son yıllarda uygulanan vurdumduymaz ve aymaz politikalar neticesinde bir çok adamız Yunanlılarca işgal edilmiş olsa da…)
Yüz yıllardır denize sırtını dönen vatandaşımıza denizi sevdirmeliyiz.
Günlük rant ve yandaşı koruma kaygılarını bir yana bırakarak Mili çıkarlarımızı ve insanlarımızın rahat ve refahını öne çıkaran düşüncelerle doğru denizcilik politikalarıyla deniz taşımacılığını canlandırmanın, geliştirmenin yollarını aramalıyız.
Bütün bu şartlar altında gel de Kabotaj Bayramı kutla… Neyi kutlayacağımızı soranlar da haksız sayılmaz…
Kabotaj haklarımızın tekrar yabancılaşmasına, yabancıların, gayrı millî güçlerin kontrolüne geçmemesi için gerekli hassasiyeti göstermeliyiz.
Bu duygu ve düşüncelerle “1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramınızı” kutluyorum…
Hüseyin ÇAKIR, ANKARA, 1 Temmuz 2017